Giải Nghĩa Sách Ru-tơ 1:1

Ru-tơ 1:1

1. Ngữ cảnh lịch sử – “Trong thời các quan xét cai trị”

Câu mở đầu của sách Ru-tơ đặt bối cảnh rõ ràng: “trong thời các quan xét”. Cụm từ này (בִּימֵי שְׁפֹט הַשֹּׁפְטִים – bime shofet ha-shofetim) mang ý nghĩa "trong những ngày các quan xét thi hành sự phán xét". Đây là thời kỳ trước các vua và sau thời kỳ Môi-se và Giô-suê, được mô tả là thời kỳ hỗn loạn thuộc linh và đạo đức của dân Y-sơ-ra-ên, khi "ai nấy đều làm theo điều mình cho là phải" (Các Quan Xét 21:25).

Ý nghĩa thần học: Mở đầu sách Ru-tơ với thời kỳ Các Quan Xét là để làm nổi bật bóng tối thuộc linh, qua đó nhấn mạnh ánh sáng đến từ lòng trung tín của một người ngoại bang (Ru-tơ) và chương trình cứu chuộc ẩn giấu giữa sự hỗn độn của dân sự Chúa.

Học giả Daniel I. Block viết:
“The period of the judges was characterized by covenant unfaithfulness, but Ruth becomes a model of loyal love (ḥesed) in a disloyal world.” (Judges, Ruth: The New American Commentary, 1999)

2. Nạn đói trong xứ – Hình phạt hay thử thách?

“có nạn đói xảy ra trong xứ” (וַיְהִי רָעָב בָּאָרֶץ – vayehi raʿav ba-aretz). Nạn đói thường là dấu chỉ hình phạt trong Kinh Thánh (Phục Truyền Luật Lệ Ký 28:23-24) khi dân sự bất tuân. Nhưng ở đây không có tuyên bố nào lên án – chỉ là một mô tả thực tế.

Học giả Robert L. Hubbard nhận định:
“The famine functions as a providential catalyst in the story of Ruth... not merely judgment but divine orchestration of redemption.” (The Book of Ruth, NICOT, 1988)

3. Danh từ và đại từ: “Một người... ra đi” – Ẩn danh có chủ đích

Câu gốc tiếng Hê-bơ-rơ: “וַיֵּלֶךְ אִישׁ מִבֵּית לֶחֶם יְהוּדָה לָגוּר בִּשְׂדֵי מוֹאָב – vayelekh ish mi-bet lechem yehudah lagur bisde moav”. Nghĩa là: “Một người từ Bết-lê-hem Giu-đa đi đến ở tạm trong đồng bằng Mô-áp.”

“Ish” (אִישׁ) là “một người” – không tên, không danh tính. Đây là cách hành văn Hê-bơ-rơ mang tính chờ đợi: tác giả cố tình giữ kín tên người cha (sẽ tiết lộ sau là Ê-li-mê-léc), khiến độc giả tập trung vào hành động của ông: "ra đi".

Đại từ hành động “ra đi” (vayelekh): động từ này thường dùng để mô tả hành trình có chủ đích, và trong nhiều văn cảnh Kinh Thánh, từ “vayelekh” ngụ ý có sự rời khỏi ý muốn Chúa (x. Sáng Thế Ký 12:10 – Áp-ram xuống Ai Cập cũng vì nạn đói).

4. Tạm trú – Sự bất ổn của đời sống không có nền tảng thuộc linh

“Tạm trú” (לָגוּר – lagur) mô tả hành động sống tạm như người xa lạ, thường dùng cho dân ngoại sống giữa Y-sơ-ra-ên. Điều nghịch lý là người Y-sơ-ra-ên lại đi làm “người ngoại” trên đất Mô-áp – kẻ thù truyền thống của dân sự Đức Chúa Trời.

Mô-áp là dòng dõi của Lót (Sáng Thế Ký 19:36–37), bị Đức Chúa Trời cấm dân Y-sơ-ra-ên giao kết (Phục Truyền 23:3). Việc một người Y-sơ-ra-ên rời bỏ đất hứa để sang Mô-áp gợi ý một sự lệch hướng thuộc linh sâu sắc.

5. Bài học thần học – Dựng nên hy vọng giữa cảnh vô vọng

Mở đầu Ru-tơ là một bức tranh ảm đạm: thời kỳ suy đồi, nạn đói, gia đình rời bỏ quê hương. Nhưng chính trong bóng tối đó, sự sáng của chương trình cứu chuộc hé lộ – qua Ru-tơ, một người Mô-áp, sẽ trở thành tổ mẫu của Đấng Mê-si (Ma-thi-ơ 1:5).

Liên kết thần học với các sách khác:
- Sáng Thế Ký 12:10: Áp-ram xuống Ai Cập vì đói – phản ánh mẫu hình thử thách và lựa chọn.
- Phục Truyền Luật Lệ Ký 30:15–20: Chọn sự sống hay sự chết – Ru-tơ chọn đi theo Đức Chúa Trời, trong khi Ê-li-mê-léc chọn rời đất hứa.
- Ma-thi-ơ 1:5–6: Ru-tơ trở thành bà cố của vua Đa-vít, được kể tên trong gia phổ của Chúa Giê-xu – một thông điệp cứu rỗi toàn cầu.

6. Tổng kết

Câu Ru-tơ 1:1 không chỉ là một bối cảnh lịch sử, mà là lời mở đầu thần học sâu sắc cho một câu chuyện về sự trung tín, cứu chuộc và ân điển Chúa. Nó cho thấy rằng trong những thời kỳ đen tối, Đức Chúa Trời vẫn đang âm thầm chuẩn bị một câu chuyện cứu rỗi lớn hơn.

Tài liệu tham khảo:

1. Block, Daniel I. Judges, Ruth. New American Commentary. Nashville: B&H, 1999.
2. Hubbard, Robert L. The Book of Ruth. NICOT. Grand Rapids: Eerdmans, 1988.
3. Younger, K. Lawson. Judges and Ruth. NIVAC. Grand Rapids: Zondervan, 2002.
4. Webb, Barry G. Five Festal Garments. Downers Grove: IVP, 2000.
5. Berlin, Adele. Poetics and Interpretation of Biblical Narrative. Sheffield, 1994.